De energievoorziening van de stad vraagt een nieuwe kijk op energie en ruimte. Met ‘slim verbinden’ als belangrijkste sleutelwoord. Nieuwe technische, _ nanciële en organisatorische arrangementen spelen daarbij een belangrijke rol. Het vraagt om duidelijke publieke structuren en een lange termijn visie waarin deze nieuwe arrangementen zorgen voor een duurzame energievoorziening.
Slim verbinden
Tussen vraag en aanbod, maar ook tussen praktijk en beleid en richting de toekomst. En dan vooral de vraag: hoe kan het slimmer? Vanuit verschillende perspectieven is naar de relatie gezocht tussen ‘slim verbinden’. Een slimmere koppeling tussen warmtevraag en -aanbod leidt tot een grotere bijdrage aan klimaatdoelstellingen. Meer dan 50% van het energiegebruik in Nederland betreft warmte. Tegelijkertijd wordt het warmteaanbod onvoldoende benut om aan deze vraag te kunnen voldoen. Deelnemers aan de manifestatie verbaasden zich erover dat ondanks een warmteoverschot slechts 4% van de Nederlandse huishoudens aangesloten blijkt te zijn op een warmtenetwerk. Om dat percentage te verbeteren is een transformatie nodig van gas naar warmte en moeten de investeringen in de benodigde warmte-infrastructuur fors omhoog. Een opgave voor de lange termijn is het verduurzamen van bestaande warmtenetwerken, bijvoorbeeld met geothermie of het beter benutten van restwarmte. Ook het aansluiten van meerdere warmtebronnen op het warmtenetwerk hoort hierbij en geeft bovendien een grotere leveringszekerheid. Een uitdaging hierbij is de balans tussen warmtebron, afzetmarkt en afstand waarover de warmte getransporteerd moet worden (i.v.m. rendementsverlies).
Nieuwe arrangementen
Nieuwe arrangementen, slimme (ICT) technologie, waarmee de afstemming tussen vraag en aanbod slimmer geregeld kan worden,
en innovatieve vormen van warmtetransport kunnen de verbindende kracht van warmtenetwerken versterken. Nieuwe samenwerkingsarrangementen tussen mensen en organisaties ontstaan vanuit vertrouwen en transparantie en kunnen grensverleggend zijn op het gebied van techniek, wetgeving en _ nanciering. Bij de totstandkoming van nieuwe vormen van samenwerking tussen partijen is de regisserende of faciliterende rol van de overheid heel belangrijk. De introductie van een warmtemarkt zou bovendien het monopolie van een enkele warmte-aanbieder doen afnemen en een rol kunnen spelen bij het bepalen van de prijs voor warmte. Kortom, via slimmere warmtenetwerken en het gebruik van ICT kunnen verschillende energiesoorten beter worden hergebruikt en beter worden afgestemd op de warmtevraag, ontstaat een grotere diversiteit aan warmtebronnen die kunnen worden geïntegreerd in het warmtenetwerk en daardoor een grotere mate van _ exibiliteit, zowel aan de warmteaanbod- als aan de warmtevraagkant. Een belangrijkste constatering was dat de technische kennis voor grootschalige uitrol en het slimmer maken van warmtenetwerken wel beschikbaar is. Veel meer is dit een kwestie van het ontwikkelen van nieuwe rollen en toestaan van nieuwe spelers op de warmtemarkt, het aangaan van nieuwe samenwerkingen en het omgaan met verschuivingen in de huidige rolverdeling, want ‘de technische slimmigheid die is er al wel’.
Zie verder o.a. Klaas de Jong, “Warmte in Nederland – warmte- en koudenetten in de praktijk”.
