Werkwijzen zijn opgeleverd die handelingsperspectief geven hoe aan te sluiten bij het ruimtelijk planvormingsproces, bijvoorbeeld door middel van ontwerp, via een koppeling met bestemmingsplannen, en verbindingen zoeken met lopende planvormingsproces (structuurvisies, masterplannen).
In het kader van deze programmalijn zijn voor de verschillende fases van het planvormingsproces, van initiatief en ontwerp tot en met uitvoering en beheer, projecten uitgevoerd waarin de relatie tussen ruimtelijke ordening en ondergrond centraal staat. Deze projecten hebben zonder meer hun meerwaarde bewezen: het is klip en klaar dat het noodzakelijk is de ondergrond bij de verschillende stadia van planvorming te betrekken. Sterker nog, het heeft zelfs zin om daar in elke fase aandacht aan te besteden, het is nooit te laat. Het project Ontwerpen met de Ondergrond heeft laten zien dat met elkaar actief om tafel zitten leidt tot nieuwe inzichten.
Er is ook gekeken of vraagstukken rondom de ondergrond ook juridische geborgd kunnen worden. In het project Ondergrond in het Bestemmingsplan is hier via een aantal cases op ingezoomd. “Ruimtelijk relevant” is dan vaak het toverwoord van ruimtelijke ordenaars om aan te geven of een onderwerp wel dan niet tot het domein van de ruimtelijke ordening mag worden gerekend. Dat geldt in het algemeen, maar bij uitstek als het gaat om de enige juridische bindende planfiguur uit de ruimtelijke ordening, het bestemmingsplan. Moet voor de ondergrond net zoals dat voor de bovengrond het geval is, een apart bestemmingsplan worden opgesteld (een zogenaamd aspect-bestemmingsplan), past het binnen de bestaande bestemmingsplan standaard (het “gewone” bestemmingsplan), of voldoet de bestaande (sectorale) wet- en regelgeving om de ondergrond juridisch te verankeren. Het project Ondergrond in het bestemmingsplan heeft de kansen en mogelijkheden verkend en in een aantal praktijkvoorbeelden uitgewerkt tot bestemmingsplannen.
Voor bodemenergie is specifiek uitgewerkt hoe dit in Masterplannen tot uitwerking kan komen en waar de verbinding met het ruimtelijk planvormingsproces gelegd kan worden.
